بهینهسازی زیرساخت لجستیکی در دنیای امروزه اهمیت بسزایی دارد. لجستیک به زبان ساده و به طور کلی شامل «مجموعه عوامل تاثیرگذار در یک زنجیره تامین» جهت رسیدن به هدف مطلوب است. این مفهوم از صنایع نظامی تا پوشش حمل و نقل و پست را شامل میشود. اما با توجه به موضوع مورد بحث ما، بهتر است تعریف لجستیک را به ارسال و دریافت اسناد و مرسولات پستی محدود کنیم. در ادامه این مقاله با ما باشید تا ضمن توضیح جزئیتر مفهوم لجستیک، بیشتر با اهمیت آن در رشد اقتصاد دیجیتال آشنا شویم.
امروزه برخلاف تصور، نیاز به پست به شکل معناداری افزایش پیدا کرده است. هرچند دیگر به ندرت افراد برای مراودات شخصی از نامه و موارد مشابه استفاده میکنند اما خرید اینترنتی به تنهایی بار سنگینی را بر صنعت حمل و نقل مرسولات گذاشته است. خرید اینترنتی از دوران کرونا با شیب بسیار زیادی افزایش یافت و در نهایت امروزه ما بیش از هر زمان دیگری به خدمات شرکتهای پست و لجستیک وابسته شدهایم. با این توصیف برای تعریف مفهوم لجستیک در اقتصاد دیجیتال، حمل و نقل اسناد و مرسولات میتوان به تمام «عوامل انسانی، سخت افزاری، نرم افزاری، مالی و اطلاعاتی» اشاره کرد که در ارسال یک بسته از مبدا و دریافت آن در مقصد نقش بازی میکنند. عواملی که همزمان بر اقتصاد دیجیتال، فروشگاههای آنلاین، شرکتهای خدمات حمل و نقل و خریداران اثرگذار است.
با ظهور و رشد ناگهانی فروشگاههای آنلاین (از آمازون و ایبی تا دیجی کالا و باسلام) صنعت حمل و نقل به کلی دگرگون شد. به طوری که از نظر زیرساخت (خصوصا سخت افزاری، نرم افزاری و نیروی انسانی) ایجاد تغییرات بزرگ ضروری و اجتناب ناپذیر به نظر میرسند. اما محدود بودن منابعی چون تعداد ماشینهای سبک و سنگین برای تردد در شهر، مسائل ترافیکی و آلودگی محیط زیست، صرفهی اقتصادی و… بلافاصله ضرورتی تازه را ایجاد کرد: تغییر رویکرد در حمل و نقل و تلاش برای بهینهسازی زیرساخت لجستیکی
بازار خرده فروشی در بازارهای آنلاین و شبکههای اجتماعی با سرعت بالایی رو به افزایش است. این حوزه به افراد عادی و بازیگران خرد اجازه میدهد با هزینهی اندک در بازار باقی بمانند. در عین حال شرکتهای بزرگ تولیدی و خصوصا فروشگاههای آنلاین بزرگ، سود خود را از طریق خریداران عادی و خرد به دست میآورند. به عبارت دیگر این بازار از چنان ظرفیت و اهمیتی برای شرکتهای عرضه کننده خدمات پست و لجستیک (کوریرها) برخوردار است که نه تنها میتواند مجموعه سرمایههای خرد سرگردان را به خود جذب کند؛ بلکه اگر در بهنیهسازی لجستیک خود توجه نداشته باشد، به سرعت آسیب خواهد دید.
از میان متغیرهایی مانند ترافیک، هزینه سوخت، انتظار مشتری، ارتباط بین شرکتهای حمل و نقل و مواردی از این دست، اغلب امکان تغییر و بهینهسازی ندارند. به طور مثال شاید تزریق موقت سرمایه و امکان سوخت یارانهای برای شرکتهای خصوصی در کوتاه مدت گره از مشکلی بگشاید اما در میان مدت خود به مشکلی جدیتر بدل میشود و ضربات جدیتری به ترافیک شهری و محیط زیست وارد خواهد کرد. پس در عمل چارهای جز تغییر رویکرد از طریق بهینهسازی زیرساخت لجستیکی و بهینه کردن فرآیندها و ایجاد راههای تازه نیست!
بهینهسازی زیرساخت لجستیکی و بهینهسازی فرایندها، در نرمافزاهای هوشمند و در فناوریها و ایدههای جدید نمود پیدا خواهد کرد که موجب تحولی بزرگ و کارآمد در این صنعت میشوند.
برای مثال میتوان به ظهور لجستیک هوشمند به عنوان هوش مصنوعی موثر در این حوزه و یا لاکرهای هوشمند، یک فناوری تازه وارد اشاره کرد که نقش تسهیلگر را در صنعت پست و لجستیک بازی میکند.
بهینهسازی زیرساخت لجستیکی به مفهوم دقیق کلمه، تلاشیست برای همگرایی بین تمام بازیگران موجود (از تولید کننده تا خریدار و فروشگاههای آنلاین و شرکت حمل و نقل) که با تمرکز بر بهترین و کمهزینهترین راهحلها تلاش میکنند با امکانات موجود به بالاترین میزان رضایت و بهرهوری برسند. مهمترین تاثیرات بهینهسازی لجستیک را میتوان به اختصار اینطور عنوان کرد:
لاکر در واقع صندوقی هوشمند و الکترونیکی است که در مکانهای از پیش مشخص مستقر شده و کارکرد اصلی آن دریافت، حفظ، نگهداری و تحویل هر نوع مرسولهای در محدودهی وزنی و ابعادی مشخص (از اسناد و مدارک گرفته تا بار و وسایل شخصی) در 24 ساعت شبانه روز و 7 روز هفته (با توجه به ساعات کاری محل استقرار لاکرها) است. لاکرهای هوشمند جابار در بهینهسازی فرایندهای لجستیک که در بالا اشاره شد نقش موثری دارند.
پلتفرم E-LOCK جابار، امکان مدیریت همزمان و یکپارچه شبکه لاکرها و مدیریت بسته کاربران آن را ایجاد کرده است. به نحوی برای ارائه دهندگان خدمات پست و حمل مرسوله امکان مدیریت هوشمند و بهینه منابع را میدهد تا با بالابردن بهرهوری خود تعداد بیشتری بسته را به دست مخاطبانشان برسانند و از طرف دیگر به گیرندگان مرسولات این فرصت را میدهد تا در زمان و مکان دلخواه برای دریافت بسته خود برنامهریزی کنند.
فراموش نکنیم که بهینهسازی در هر صنعت و حوزهای عملا نیاز به پیچ و مهرههایی تازه برای اتصال جریانهای حیاتی به بهترین شکل ممکن دارد و درست در چنین جایگاهی است که اهمیت شرکتهایی مانند جابار بیش از همیشه برجسته میشوند.
بهینهسازی زیرساخت لجستیکی امروزه نه تنها موضوعی مهم برای آینده بلکه نیازی ضروری برای امروز است. اقتصاد دیجیتال بیش از هر زمانی به بهینهسازی زیرساختهای لجستیک وابسته شده و اگر پیچ و مهرههایی تازه جهت این بهینهسازی ایجاد نشود خیلی زود این بازار به بنبست خواهد رسید.