از تحویل درب منزل تا تحویل به لاکرهای هوشمند: مطالعه موردی در آمستردام

لجستیک شهری

تجارت الکترونیک بازاری در حال رشد و به شدت رقابتی در حوزه خدمات مرسولات پستی است که برای پیشی گرفتن از رقبا در این حوزه باید نوآوری و خلاقیت به خرج داد. در حال حاضر، بسته های پستی به طور معمول با خودروی حمل بار به درب منزل افراد ارسـال شده و به آن‌ها تحویل داده می‌شود. این سرویس در اصـطلاح “تحویل در آخرین مایل مسیر – Last-Mile Delivery” نامیده می‌شود که گران‌ترین فعالیت لجستیکی است.

شرکت خدمات پستی PostNL هلند

PostNL پیشتاز بازار صنعت مرسولات پستی در هلند است. با توجه به اینکه Last-Mile Delivery پرهزینه‌ترین بخش مسیر ارسال و دریافت مرسولات پستی می‌باشد، شرکت PostNL نیز به دنبال یافتن راهکار برای کاهش هزینه‌ها و بهبود خدمات خود در این مرحله می‌باشد. از جمله راهکارهای ابتکاری که برای این مشکل پیش بینی شده است استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین، اتومبیل‌های خودران (Automated Guided Vehicules – AGV) و دوچرخه می‌باشد.
از دیگر روش‌های نوظهور تحویل مرسولات پستی، استفاده از لاکرهای هوشمند می‌باشد. فروشگاه‌های آنلاین و نیز سایر ارائه دهندگان خدمات لجستیک برای پاسخگویی به حجم فزاینده بسته‌های پستی،مسیر انتظارات روزافزون مشتریان و نیز رقابت شدید در بازار، در حال بررسی و پیاده سازی ابزارهای نوآورانه مانند فناوری های خود سرویس( Self Service Technologies -SST) هسـتند.در حوزه تحویل در انتهای مسیر (SST(Last-Mile Delivery ها در قالب لاکرهای هوشمند ارائه می‌شوند که معمولاً برای جمع آوری و مرجوعی کالاهای خریداری شده آنلاین به صورت سلف سرویس استفاده می‌شوند.
آخرین مایل مسیر (Last Mile) اینگونه تعریف می‌شود: “آخرین مرحله در مسیر تحویل مرسولات پستی به مقصد که طی آن مرسوله درب منزل گیرنده نهایی تحویل داده می‌شود؛ مرحله نهایی از لحظه خروج مرسوله از آخرین مرکز توزیع شروع شده و به محل اقامت گیرنده بسته ختم می گردد.”

دیدگاه مشتریان در استفاده از لاکرهای هوشمند

در بکارگیری لاکرهای هوشمند چهار جنبه مطرح است که عبارتند از:

۱. دیدگاه مشتریان در استفاده از لاکر هوشمند

۳. هزینه استفاده از لاکر‌های هوشمند

۲. محل نصب لاکر‌های هوشمند

۴. اقتصاد محیط زیست

تحقیقات نشان داده است که 95% کاربران لاکرهای هوشمند از خدمات ارائه شده توسط این تکنولوژی رضایت کامل دارند.

همچنین 89 درصد از مردم لاکر های هوشمند را بهتر از خدمات شرکت پست هلند ارزیابی می‌کنند.

اقتصاد محیط زیست

استفاده از لاکرهای هوشمند میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را به میزان کاهش می‌دهد؛ این شامل مجموع گازهای گلخانه‌ای خروجی از خودروهای باری شرکت‌های پستی و نیز خودروهای شخصی گیرندگان این مرسولات می‌باشد.
محل نصب لاکرهای هوشمند نباید بیش از 3.5 کیلومتر از محدوده شهری فاصله داشته باشد؛ در غیر اینصورت فقط شرکت‌های پستی از استفاده از لاکرهای هوشمند منفعت می‌برند.

پروژه آزمایشی: لاکر های هوشمند در ‘De Pijp’ آمستردام

جوانان بیشتر در طول روز کار می کنند در رفتار خود کاملاً انعطاف پذیر هستند و ترجیح می دهند به جای استفاده از ماشین پیاده‌روی کنند.
De Pijp به دلیل تعداد زیاد بارها، رستوران‌ها و خرده فروشان با مشکلات زیادی در پارکینگ و تحویل محموله‌ها و بسته‌های پستی مواجه است.

مشکلاتی که در تحویل مرسولات پستی به صاحبان آن‌ها در این منطقه پدیدار می‌گردند عبارتند از:

در صورتیکه بسته تحویل گیرنده ‌نهایی نگردد،خودروی حمل بار باید آن را به انبار بازگرداند که این یعنی تحمیل هزینه‌های اضافی و نیز یک روز تاخیر در تحویل بسته. به طور متوسط 75% مرسولات پستی در اولین تلاش به صاحبان آنها تحویل داده میشوند.
مشکل دوم تراکم تعداد مرسولاتی است که باید در یک منطقه تحویل داده شوند. هرچه این تراکم بیشتر باشد بازده بالاتری در پی خواهد داشت.
بازه زمانی تحویل مرسولات پستی سومین مشکل است. به عبارت دیگر شرکت‌های پستی و لجستیکی ترجیح می‌دهند مهلت زمانی طولانی‌تری برای تحویل مرسولات در اختیار داشته باشند این در حالی است که مشتریان تمایل دارند بسته‌های خود را در اولین فرصت ممکن دریافت نمایند. با افزایش مهلت زمانی تحویل، احتمال تحویل ناقص مرسولات کاهش می‌یابد (نرخ تحویل بسته های پستی (Hit Rate) بالاتر می‌رود).

ابعاد لاکرهای هوشمند:

لاکرهای هوشمند مورد مطالعه در این پروژه تحقیقاتی در ابعادی طراحی و ساخته شده‌اند که 96% مرسولات پستی به راحتی در آن‌ها جای می‌گیرند.

ایمنی، سرعت ارائه خدمات و نیز در دسترس بودن لاکرهای هوشمند به طور شبانه روزی و در طول هفته (7/24) از جمله مواردی است که رضایت‌مندی مشتریان را در پی داشته است.

معیارهای محل قرارگیری لاکر های هوشمند

15% از مردم ابراز داشتند که اگر محل استقرار لاکرهای هوشمند به محل سکونت آن‌ها نزدیکتر باشد بیشتر از آن‌ها استفاده خواهند کرد.
مطلوب ترین مکان برای استقرار لاکرهای هوشمند از نظر پاسخ دهندگان محلی نزدیک به منزل آن‌ها یا در مسیر بازگشت از محل کار آن‌ها به منزل است.

لاکرهای هوشمند از منظر هزینه

استفاده از لاکرهای هوشمند از جنبه های زیر توجیه پذیر می‌باشد:

تعداد بسته های پستی که میتوان در یک روز از طریق لاکر تحویل داد در مقایسه با سیستم‌های پستی مرسوم به مراتب بیشتر است.
از نظر میزان آلاینده های زیست محیطی (انتشار گازهای گلخانه‌ای نظیر CO2)، استفاده از لاکرهای هوشمند به مراتب “پاک‌تر” از روش‌های مرسوم پستی می‌باشد.
استفاده از لاکرهای هوشمند در مقایسه با شیوه‌های سنتی پستی، مصرف سوخت به مراتب کمتری را به سیستم حمل و نقل شهری و حومه تحمیل می‌کند.

مقایسه بین روش‌های سنتی تحویل مرسولات پستی و استفاده از لاکرهای هوشمند

نکات کلیدی:

استفاده از لاکرهای هوشمند در مقایسه با شیوه های سنتی پستی، مصرف سوخت به مراتب کمتری را به سیستم حمل و نقل شهری و حومه تحمیل می کند.
لاکرهای هوشمند دارای مانیتور لمسی می‌باشند که قابلیت استفاده از امضای دیجیتال را به کاربران لاکرهای هوشمند می‌دهد.
برای حفظ امنیت لاکر، یک دوربین بر روی آن نصب شده است، همچنین بدنه لاکرها از فلزهایی ساخته شده است که بسیار مقاوم بوده و از آن‌ها در برابر صدمات و خرابکاری های احتمالی محافظت می نماید.
شرکت‌ها عمدتا تصمیم می‌گیرند که لاکرهای خود را در مکان‌های خصوصی مانند ایستگاه‌های مترو، راه‌آهن، پمپ بنزین‌ها، پارکینگ‌ها و مکان‌هایی که مشتریان به راحتی به آن‌ها دسترسی دارند، نصب و راه‌اندازی کنند.