زنجیره‌های تامین در کسب‌وکارهای مدرن و موفق از شبکه‌هایی با تعامل و هماهنگی فراوان به‌عنوان عناصر این زنجیره‌ها تشکیل شده‌اند. طراحی این زنجیره‌های مدرن تامین معمولا بنابر نگرشی انجام می‌شود به نام نگرش اکوسیستمی. طراحی زنجیره تامین و لجستیک بر اساس این نگرش به‌گونه‌ای است که با وجود چالش‌های همیشگی در فرآیندهای کسب‌وکار، همچنان کسب‌وکارها را قادر می‌سازد تا در فضاهای رقابتی زمینه کاری خود فعالیت داشته باشند و از سهمی که از بازار به‌دست آورده‌اند محافظت کنند و حتی بتوانند زمینه توسعه را ایجاد کنند. بنابراین در این مطلب به موضوع نگرش اکوسیستمی در لجستیک و زنجیره تامین در سازمان‌ها و کسب‌وکارها می‌پردازیم.
نگرش اکوسیستمی در زنجیره تامین چه معنایی دارد؟
نگرش اکوسیستمی در زنجیره تامین پیش از هر چیز به‌معنای درک زنجیره تامین به‌عنوان یک کلِ یکپارچه با عناصر مختلف و مرتبط و درک ارتباطات میان آن‌ها است. به‌عبارت دیگر اکوسیستم زنجیره تامین، شبکه‌ای از نهادها در بخش‌های صنعت و کسب‌وکارهای گوناگون است که برای طراحی، پیاده‌سازی و اجرای راه‌حل‌ها و فرآیندهای زنجیره تامین با یکدیگر همکاری می‌کنند. همچنین اکوسیستم زنجیره تامین ممکن است شامل عناصری مانند موارد زیر باشد:
- فروشندگان
- تامین‌کنندگان
- کسب‌وکار
- شرکای کسب‌وکار
- مخاطبان و مشتریان کسب‌وکار
- فرآیندها
- داده‌ها
- حمل‌ونقل
- خدمات ارسال مرسوله‌ها
- انبارها
در یک اکوسیستم زنجیره تامین، تمامی این عناصر گردِ هم می‌آیند تا یک محصول از نقطه تولید به دست خریدار ان برسد. ویژگی نگرش اکوسیستمی در این است که عناصر زنجیره تامین را همچون جزیره‌های جدا از هم مورد بررسی قرار نمی‌دهد و می‌تواند ریشه یک مشکل را در چندین نقطه و در تعاملات میان عناصر پیگیری کرده و آن را رفع کند. همچنین با توجه به این نگرش، هر نهاد و هر حلقه از زنجیره تامین، یک یا چند قابلیت اساسی دارد که بخشی از راه‌حل و نتیجه نهایی است. بنابراین قدرت واقعی اکوسیستم در این است که نتیجه نهایی، محصول یک یا چند حلقه از زنجیره تامین نیست بلکه ناشی از همکاری بین تمامی عناصر این زنجیره است.
ایجاد مزیت رقابتی با استفاده از نگرش اکوسیستمی در زنجیره تامین
پیشرفت تجارت الکترونیک باعث شده است که حتی کسب‌وکارهای کوچک که قبلا فقط یک کسب‌وکار محلی بودند و تنها یکی دو خیابان از یک شهر را پوشش می‌دادند، برای به‌دست آوردن سهمی بسیار بیشتر از بازار، میزان پوشش منطقه‌ای خود را از طریق بستر وب افزایش دهند. کسب‌وکارها و برندهای بزرگ نیز در حال توسعه شبکه‌ی اکوسیستمی خود هستند که از پوشش منطقه‌ای و ملی به پوشش جهانی دست پیدا کنند. اما این ایده‌های توسعه بدون ایجاد مدل‌های کاربردی و مدرن زنجیره تامین، تنها در سطح ایده باقی می‌مانند.
نگرش اکوسیستمی به زنجیره تامین و فرآیندها و خدمات لجستیک، بهترین راهکار برای توسعه سازمان و ایجاد مزیت رقابتی است. در واقع بزرگ‌ترین سایت‌های تجارت الکترونیک در جهان مانند آمازون، علی بابا و… تنها با استفاده از این نگرش توانسته‌اند راهکارهایی متنوع و کاربردی برای زنجیره تامین خود ایجاد کنند.
اگر مدیران کسب‌وکار، ماهیت شبکه‌ای و اکوسیستمی زنجیره تامین و وابستگی‌های متقابل ناشی از آن را بشناسند می‌توانند با استفاده از مدل‌ها و ایده‌های جدید، تجهیزات کاربردی و فناوری‌های پیشرفته، مزایای رقابتی فراوانی ایجاد کنند. برای نمونه، برخی از سایت‌های تجارت الکترونیک با درک مشکلات طولانی بودن زمان ارسال کالا بین قاره‌ها و کشورها اقدام به راه‌اندازی انبارهایی در هر قاره کرده‌اند. همچنین خدمات مدرن پستی مانند استفاده از لاکرهای هوشمند از دیگر ایده‌هایی است که بر اساس این نگرش ایجاد شده‌اند و در حال گسترش هستند.
نگرش اکوسیستمی باعث غلبه بر چالش‌های جدید می‌شود
استفاده از رویکردهای سنتی برای مدیریت زنجیره تامین در دنیای مدرن کافی نیست. زنجیره‌های تامین در تجارت مدرن، یک دارایی استراتژیک به‌شمار می‌آیند و عاملی برای توانمندسازی تجاری هستند. این نگرش جدید باعث شده است که امروزه کسب‌وکارها نه فقط از طریق عرضه کالاهای باکیفیت یا ایجاد نوآوری در بسته‌بندی، بلکه از طریق قدرت کارایی زنجیره تامین خود به رقابت می‌پردازند.
برای مثال کانال‌های توزیع و خدمات لجستیک کارآمد باعث افزایش ایمنی و سرعت در ارسال محصولات می‌شوند و ایجاد چنین شرایطی به‌معنای دستیابی برند به رضایت و اعتماد بیشتر مشتری می‌شود. همچنین در زمان بروز مشکلاتی مانند مرجوعی کالا، یک کانال توزیع کارآمد مانند لاکر هوشمند می‌تواند عامل موثری برای بازگرداندن محصول باشد.
مدیریت کارآمد حلقه‌های زنجیره تامین و کاهش مشکلات و ریسک‌ها در این زنجیره، کسب‌وکارها را قادر می‌سازد تا به‌سرعت چالش‌های مرتبط با منبع‌یابی، تدارکات، کارایی عملیاتی، مدیریت موجودی، انبارداری، پردازش سفارش، ارسال و… را برطرف کنند تا بتوانند از رقبای خود پیشی بگیرند.
پیاده‌سازی اکوسیستم‌های زنجیره تامین
همه سازمان‌ها و کسب‌وکارها به‌دنبال این هستند که یک زنجیره تامین کارآمد ایجاد کنند تا محصولات خود را سریع‌تر به بازار و یا به مصرف‌کنندگان نهایی برسانند تا به این ترتیب در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنند. اما پیوندهای میان حلقه‌ها در اکوسیستم‌های مدرن زنجیره تامین، دیگر خطی نیستند بلکه دارای ارتباطات و وابستگی‌های متقابل هستند.
دقیقا به‌همین دلیل، جامع‌ترین روش طراحی، پیاده‌سازی، راه‌اندازی و نظارت بر زنجیره تامین، روشی است که از نگرش اکوسیستمی بهره می‌برد. به‌عبارت دیگر شرط اول پیاده‌سازی اکوسیستم زنجیره تامین کارآمد، این است که آن را مانند یک سیستم یکپارچه مشاهده کنید.
برخی از مواردی که به شما در پیاده‌سازی اکوسیستم زنجیره تامین کمک می‌کنند عبارتند از:
- استفاده از اینترنت اشیا و حسگرها و دوربین‌های مداربسته برای گردآوری داده‌های زمان واقعی
- استفاده از پلتفرم‌هایی برای رصد فرآیندها، تجهیزات و ماشین‌آلات
- استفاده از تجهیزات و ماشین‌آلات مدرن
- حرکت از زنجیره‌های تامین خطی به سمت زنجیره‌های تامین با ارتباطات پیچیده و غیرخطی
- استفاده از ابزارهای نمودارسازی و تحلیل داده مدرن
- ایجاد امکاناتی برای پیگیری آنلاین سفارشات توسط مشتریان
- ایجاد امکان ارسال اطلاعات لحظه‌ای به مشتریان
نگرش اکوسیستمی به زنجیره تامین، آینده دنیای تجارت است
تحویل سریع، کارآمد و قابل اعتماد، ویژگی یک زنجیره تامین کارآمد است. همچنین چشم‌انداز امروزی دنیای کسب‌وکار، کارایی زنجیره تامین، ابزاری برای دستیابی به مزیت رقابتی است. انتخاب بهترین و مدرن‌ترین تجهیزات، سیستم‌ها، فناوری‌ها و ابزارها بر اساس نگرش اکوسیستمی، کلید موفقیت شما در بازار رقابتی امروز است.
یکی از پیشنهادهای مدرن برای ایجاد زنجیره‌های مدرن تامین و لجستیک، استفاده از لاکرهای هوشمند است. شرکت‌های پست و لجستیک و تجارت الکترونیک می‌توانند با استفاده از این لاکرهای هوشمند جابار، خدمات یکپارچه پست و لجستیک را بر اساس یک سیستم نوآورانه و فناوری‌محور، مدیریت کنند.
اخبار مرتبط
