اینترنت اشیاء (IoT) یکی از فناوریهای نوین و پرطرفدار است که در سالهای اخیر کاربردهای فراوانی در بخشهای مختلف زندگی روزمره پیدا کرده است. ایده اینترنت اشیاء نخستینبار در حوالی دهه 1990 مطرح شد، اما به دلیل محدودیتهای تکنولوژیکی آن زمان، این مفهوم تنها در حد یک طرح نظری باقی ماند. با پیشرفت چشمگیر فناوریها و شبکههای ارتباطی، اینترنت اشیاء به یک فناوری کاربردی تبدیل شد که به راحتی قادر است دستگاههای مختلف را از طریق اینترنت به یکدیگر متصل کند و تبادل اطلاعات میان آنها را ممکن سازد.
امروزه اینترنت اشیاء (IoT) در زمینههای متنوعی از جمله خودروسازی، صنعت، شهرهای هوشمند، مراقبتهای بهداشتی، کشاورزی، خانههای هوشمند و بسیاری دیگر از صنایع به کار میرود. در واقع، این فناوری قادر است زندگی روزمره و فرآیندهای صنعتی را به شکلی چشمگیر بهبود دهد. از خودرویی که به صورت خودکار به شما هشدار میدهد یا اقداماتی مانند شروع فرآیند شارژ را انجام میدهد، تا دستگاههای خانگی که میتوانند با استفاده از سنسورها و تحلیل دادهها، مصرف انرژی شما را بهینه کنند، همه و همه از کاربردهای اینترنت اشیاء در دنیای امروز هستند.
در این مقاله از جابار، قصد داریم به بررسی انواع مختلف اینترنت اشیاء (IoT) و مزایای آن در زندگی شخصی، شغلی و صنعتی بپردازیم. اینترنت اشیاء در حقیقت میتواند به بهینهسازی بسیاری از فرایندهای کاری و حتی بهبود کیفیت زندگی کمک کند و یکی از بزرگترین تحولات فناوری در عصر حاضر به شمار میرود. اگر علاقهمند به آشنایی بیشتر با این فناوری و کاربردهای آن هستید، همراه ما باشید.
اینترنت اشیاء (IoT) طی چند سال گذشته به یکی از تحولات بزرگ و مهم در دنیای فناوری تبدیل شده است. این فناوری به ما این امکان را میدهد که اشیاء مختلف پیرامون خود را از وسایل خانه مانند یخچال و ماشین لباسشویی گرفته تا سیستمهای حملونقل و دستگاههای پزشکی، به اینترنت متصل کرده و آنها را به صورت هوشمند مدیریت کنیم. با اتصال این اشیاء به یکدیگر و به اینترنت، میتوانیم اطلاعات مهمی را در زمان واقعی جمعآوری کرده و از آنها برای بهبود فرآیندهای روزمره و صنعتی بهرهبرداری کنیم.
یکی از مهمترین دلایل اهمیت اینترنت اشیاء، توانایی آن در تبدیل اشیاء معمولی به دستگاههایی است که قادر به جمعآوری دادهها، تجزیه و تحلیل آنها و انجام اقدامات هوشمندانه بهصورت خودکار هستند. به عنوان مثال، در یک خانه هوشمند، میتوان از ترموستاتهای هوشمند برای تنظیم دمای خانه به صورت خودکار استفاده کرد، یا حتی سیستمهای نورپردازی که به طور خودکار روشن یا خاموش میشوند و مصرف انرژی را به حداقل میرسانند. علاوه بر این، در صنعت، اینترنت اشیاء میتواند فرایندهای تولید را بهینهسازی کند و به کاهش هزینهها و افزایش بهرهوری کمک کند.
اینترنت اشیاء از طریق سرویسهای ابری، دادههای بزرگ (Big Data)، تجزیه و تحلیل دادهها و فناوریهای موبایل، به اشیاء فیزیکی این امکان را میدهد که به طور خودکار دادهها را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. این اشتراکگذاری اطلاعات میتواند بدون نیاز به مداخله مستقیم انسانها انجام شود، که این امر باعث کاهش خطاهای انسانی و بهبود کارایی میشود. به عبارت دیگر، اینترنت اشیاء بهعنوان یک شبکه هوشمند از دستگاهها، میتواند هر تعامل میان اشیاء را ثبت، نظارت و تنظیم کند، که این ویژگی در بسیاری از صنایع و همچنین زندگی روزمره کاربردهای گستردهای دارد.
در نهایت، با استفاده از اینترنت اشیاء، نه تنها میتوانیم زندگی خود را راحتتر و کارآمدتر کنیم، بلکه توانایی بهینهسازی سیستمهای مختلف در سطح جهانی را نیز خواهیم داشت. این امر میتواند به بهبود عملکرد در صنایع مختلف از جمله بهداشت و درمان، حملونقل، کشاورزی و حتی محیطزیست کمک کند. به همین دلیل، اینترنت اشیاء بهعنوان یک فناوری کلیدی برای آینده شناخته میشود و در حال تبدیل شدن به بخش جداییناپذیر از زندگی ما است.
حدود 30 سال از مطرح شدن اینترنت اشیاء میگذرد. اما به دلیل نبود فناوریهای لازم، دسترسی به آن امکانپذیر نبود؛ اما اکنون میتوان به راحتی این نوع اینترنت را پیادهسازی و از آن استفاده کرد. برای مثال امکان استفاده از سنسورهای مقرون به صرفه و البته قابل اتکا باعث شده است که در حال حاضر، سرویسهای بسیاری به استفاده از اینترنت اشیاء روی بیاورند. همچنین در گذشته سرویسهای Cloud یا همان ابری چندان مطرح نبودند که باعث شده بود دسترسی به اینترنت اشیاء (IoT) سخت باشد. اما در حال حاضر، وجود پروتکلهای مختلف شبکه برای اتصال دستگاهها و سنسورها از طریق Cloud توانسته است باعث گسترش اینترنت اشیاء در سرویسها و پلتفرمهای مختلف شود.
اینترنت اشیاء صنعتی (IoT) به کاربرد فناوری اینترنت اشیاء در تنظیمات و دستگاههای صنعتی، بهویژه با توجه به ابزار دقیق و کنترل حسگرها و دستگاههایی که از فناوریهای رایانش ابری استفاده میکنند، اشاره دارد. در گذشته صنایع از ارتباطات ماشین به ماشین (M2M) برای دستیابی به اتوماسیون و کنترل بیسیم استفاده میکردند. اما با ظهور سرویس Cloud و فناوریهای وابسته (مانند تجزیه و تحلیل و یادگیری ماشین)، صنایع میتوانند به یک لایه اتوماسیون جدید دسترسی داشته باشند و با کمک آن مدلهای تجاری جدیدی ایجاد کنند. به دلیل کاربرد گسترده و ایجاد دسترسیهای جدید در صنایع، گاهی اوقات به اینترنت اشیاء (IoT) موج چهارم انقلاب صنعتی یا Industry 4.0 هم گفته میشود.
در حال حاضر از اینترنت اشیاء صنعتی برای موارد مختلفی استفاده میشود:
با رواج بیشتر اینترنت اشیاء (IoT) در بازار و گسترش کاربردهای آن، شرکتها میتوانند برای آینده روشنتر، روی این نوع اینترنت محبوب و در حال گسترش سرمایهگذاری کنند که مزایای زیادی هم برایشان دارد.
برخی از مهمترین مزایای اینترنت اشیا (IoT) برای سرمایهگذاری و استفاده در لیست زیر جمعآوری شده است:
برنامههای مخصوص و کاربردی هوشمند اینترنت اشیاء (IoT)، برنامههایی با عنوان SaaS هستند که میتوانند دادههای اینترنت اشیاء (IoT) را از طریق یک داشبورد برای تجزیه و تحلیل به کاربران تجاری ارسال کنند. این موضوع باعث میشود که بتوان تسلط بیشتری روی اینترنت اشیاء (IoT) و نحوه کارکرد آن پیدا کرد.
برنامههای کاربردی مخصوص اینترنت اشیاء (IoT) از الگوریتمهای یادگیری ماشینی برای تجزیه و تحلیل حجم عظیمی از دادههای حسگر متصل در فضای ابری استفاده میکنند. در این نرمافزار، با استفاده از داشبوردها و هشدارهای مخصوص اینترنت اشیاء، شاخصهای عملکردی، آمار میانگین زمان خرابیها و سایر اطلاعات را مشاهده خواهید کرد. به طور کلی، الگوریتمهای مبتنی بر یادگیری ماشینی میتوانند انواع ناهنجاریهای تجهیزات را شناسایی کرده و هشدارهایی را برای کاربران جهت رفع آنها ارسال کنند و حتی سیستم رفع خودکار مشکل را راهاندازی کنند.
توانایی اینترنت اشیاء (IoT) برای جمعآوری اطلاعات از حسگرهای اشیاء مختلف و همچنین فعال کردن ارتباط میان دستگاهها باعث شده است تا این نوع اینترنت بتواند در زمینههای مختلفی استفاده شود. در حال حاضر، در فعالیتهای تجاری، ساختوساز، خودروها و همینطور زمینههای مختلف تکنولوژی مانند ابزارهای پوشیدنی از اینترنت اشیا (IoT) استفاده میشود.
صنعت خودروسازی نیز از مهمترین زمینههای کاربرد اینترنت اشیاء (IoT) است. با کمک این نوع اینترنت، خودرو میتواند خرابی قطعات خود را تشخیص داده یا توصیههایی را در حین رانندگی به راننده گوشزد کند. با کمک این سیستم، خودروهایی مثل تسلا ساخته شدهاند که تحولی در صنعت خودروسازی هستند و قابلیتهای اینترنت اشیاء (IoT) آنها بهتر میشود.
اینترنت اشیاء (IoT) در سالهای اخیر بسیار محبوب شده است. درحال حاضر، از اینترنت اشیاء (IoT) در زمینههای مختلف مانند صنایع خودروسازی استفاده میشود. بهعنوانمثال، در لاکر جابار که یک لاکر هوشمند است، از این سیستم خاص استفاده شده است. همچنین در خودروهای امروزی از جمله تسلا از اینترنت اشیا برای اتصال با تلفن صاحب خودرو و کنترل ماشین استفاده میکند. با کمک این نوع اینترنت میتوان فعالیتهای صنعتی را دگرگون کرد و بازدهی کارخانهها را افزایش داد. پیشبینی میشود که IoT در آینده کاربردهای بسیار بیشتری از امروز پیدا کرده و دنیای تکنولوژی را وارد مرحله جدیدی کند.