حفاظت از محیط زیست و اهمیت لجستیک پایدار

لجستیک به فرآیند مدیریت تدارکات، حمل‌ونقل کالا، موجودی انبار و جریان اطلاعات مرتبط با هر یک از این بخش‌ها از طریق سازمان برای به حداکثر رساندن سود ناخالص گفته می‌شود. امروزه، لجستیک به ستون اصلی اقتصاد جهانی تبدیل شده و وظیفه هدایت جریان‌های تولید و مصرف را برعهده دارد. با توجه به افزایش نگرانی‌های جهانی درباره محیط زیست، شرکت‌ها و سیاست‌گذاران کلان تحت فشار فزاینده‌ای قرار دارند تا اثرات مخرب زیست‌محیطی ناشی از فعالیت‌های لجستیکی را کاهش داده و سیستم‌ها و فرآیندهای لجستیکی را با محیط زیست سازگارتر کنند. از این رو، حفاظت از محیط زیست به یکی از دغدغه‌های اصلی مدیران لجستیک در سازمان‌ها تبدیل شده است.

مفهوم لجستیک پایدار و نقش آن در حفاظت از محیط زیست

لجستیک پایدار یک رویکرد جامع برای مدیریت زنجیره تامین به شیوه‌ای نوین است. این رویکرد اثرات زیست محیطی را در کنار معیارهای سنتی این شیوه مدیریت مانند هزینه، زمان تحویل و کیفیت خدمات قرار می‌دهد. هدف از ورود بحث حفاظت از محیط زیست در مباحث لجستیکی، به حداقل رساندن ردپای زیست‌محیطی فعالیت‌های لجستیکی به واسطه ایجاد استراتژی‌های مختلف است.

برخی از استراتژی‌هایی که امروزه در صنایع مختلف به منظور کاهش اثرات مخرب زیست‌محیطی به کار گرفته می‌شوند، عبارتند از:

کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در حمل‌ونقل: این مورد می‌تواند در صنعت پست، به خصوص در بحث ارسال و دریافت بسته پستی موثر باشد.
بهینه‌سازی بسته‌بندی برای بهبود کارایی: این مورد می‌تواند باعث کاهش هزینه‌های جانبی مجموعه‌های تولیدی و جلوگیری از آسیب‌دیدگی کالاها شود.
کاهش میزان تولید ضایعات: با حرکت به سوی تولید محصولات و کالاهای بازیافت‌پذیر می‌توان به این هدف دست پیدا کرد.
انتخاب تامین‌کنندگان آگاه از شرایط محیط زیست: تمامی شرکت‌ها و مجموعه‌های صنعتی برای حفاظت از محیط زیست و بهینه‌سازی زیرساخت‌های لجستیکی خود، باید به سراغ تامین‌کنندگانی بروند که برای محیط زیست ارزش و اهمیت قائل هستند.
ترویج شیوه‌های سازگار با محیط زیست در سراسر زنجیره تامین: استفاده از وسایل نقلیه برقی، مسیر‌یابی صحیح به منظور ارسال و دریافت بسته پستی در کوتاه‌ترین زمان، کاهش میزان مصرف سوخت و…

لجستیک پایدار یا سازگار با محیط زیست همچنین شیوه‌های اخلاقی تجارت و مسئولیت اجتماعی را نیز در بر می‌گیرد. همچنین به حقوق کار و مشارکت جامعه توجه ویژه‌ای دارد. با اتخاذ استراتژی‌های صحیح برای دستیابی به لجستیک پایدار، کسب‌وکارها و صنایع مختلف نه تنها به حفظ محیط زیست کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند به طور بالقوه از مزایایی مانند صرفه‌جویی در هزینه‌ها، بهبود تجربه مشتری و افزایش وفاداری آن‌ها و انطباق با استانداردهای نظارتی بهره ببرند.

مهم‌ترین مزایای رویکرد لجستیک پایدار

یکی از مهم‌ترین نکاتی که در خصوص حرکت به سمت استراتژی‌های جدید به منظور ایجاد لجستیک پایدار وجود دارد، این است که مزایای این رویکرد تنها محدود به حفاظت از محیط زیست نمی‌شود. ورود مفاهیم تازه‌ای مانند اینترنت اشیاء (IOT) نه تنها به نظارت و کنترل بهتر بر عملکرد سیستم‌ها در حوزه محیط زیست کمک می‌کنند، بلکه با جمع‌آوری و تحلیل داده‌های مختلف باعث افزایش سود و بازدهی مجموعه مورد نظر می‌شوند. اینترنت اشیا (IOT) یکی از اصلی‌ترین مفاهیمی است که با رویای ساخت شهر هوشمند گره خورده است. در ادامه با برخی از مهم‌ترین مزایای اتخاذ رویکرد لجستیک پایدار آشنا می‌شویم.

برای مطالعه مقاله‌ی “آینده اینترنت اشیاء (IOT) چیست؟“، کلیک کنید.

کاهش هزینه‌های کسب‌وکار

اجرای استراتژی‌های لجستیک پایدار نه تنها به حفاظت از محیط زیست کمک می‌کند، بلکه می‌تواند منجر به صرفه‌جویی قابل توجه در هزینه‌ها نیز شود. به‌طور مثال، در صنعت پست، بهینه‌سازی مسیریابی با استفاده از ابزارها و اپلیکیشن‌های هوشمند و تحویل همزمان بار، می‌تواند مصرف سوخت و هزینه‌های حمل‌ونقل را به طور چشمگیری کاهش دهد.

بسیاری از شرکت‌های فعال در این حوزه، به منظور کاهش هزینه‌ها و اثرات منفی زیست‌محیطی، به استفاده از لاکرهای هوشمند و تکنولوژی‌های مبتنی بر اینترنت اشیاء (IOT) روی آورده‌اند. با این رویکرد، می‌توان بسته‌های مشتریان را در نقاط خاصی از هر منطقه در این لاکرهای هوشمند قرار داد تا مشتریان بتوانند در زمان و مکان دلخواه خود بسته‌ها را دریافت کنند. این روش باعث کاهش چشمگیر هزینه‌های حمل‌ونقل و مسیریابی می‌شود.

علاوه بر این، استفاده از سیستم‌ها و تجهیزات کم‌مصرف می‌تواند مصرف برق را کاهش دهد. این تغییر نه تنها به کاهش هزینه‌های عملیاتی و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند، بلکه تاثیر مثبتی در کاهش تخریب محیط زیست خواهد داشت. به این ترتیب، می‌توان با اجرای استراتژی‌های پایدار هم به صرفه‌جویی در هزینه‌ها رسید و هم در جهت حفاظت از محیط زیست گام برداشت.

جلب رضایت مشتری به دلیل حفاظت از محیط زیست

همان‌طور که اشاره کردیم، با گذر زمان شاهد افزایش تعداد افرادی هستیم که برای محیط زیست اهمیت و ارزش زیادی قائل هستند. فشار همین افراد باعث شده است که بسیاری از مدیران و تصمیم‌گیرندگان به سراغ رویکردهای لجستیکی پایدار بروند. رویکردهای لجستیکی پایدار می‌توانند نقش بسیار مهمی را در برآورده کردن نیاز و انتظارات مشتریان ایفا کنند. این رویکردها امکان برخورداری از محصولات و خدمات سازگار با محیط زیست را فراهم می‌کنند. این امر در نهایت منجر به بهبود تجربه مشتری و افزایش وفاداری به نام برند خواهد شد.

حرکت به سمت خودکارسازی سیستم‌های مختلف به کمک اینترنت اشیا (IOT) یکی از مواردی است که می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند. بدون شک چنین رویکردهایی در آینده‌ای نه چندان دور ما را به یکی از اهداف اصلی خود یعنی ساخت شهر هوشمند مبتنی بر انرژی پاک نزدیک خواهد کرد.

گام‌های بلند صنایع پیشرو برای حفاظت از محیط زیست

یکی از نکات جالبی که در خصوص حرکت به سمت لجستیک پایدار به چشم می‌خورد، فعالیت و تلاش کمپانی‌ها و مجموعه‌های صنعتی بزرگ برای دستیابی به این اهداف است. برخی از نام‌های بزرگ صنعت لست مایل دلیوری (Last Mile Delivery) مانند کمپانی Amazon در حال اجرای استراتژی‌های جدید برای بهینه‌سازی زنجیره تامین پایدار هستند. آمازون اعلام کرده است که در کمتر از 10 سال، میزان مصرف کربن خود را به صفر خواهد رساند. به منظور انجام این کار، کمپانی آمازون در حال سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و ناوگان حمل‌ونقل برقی است.

حفاظت از محیط زیست؛ دغدغه اصلی مشتریان و صنایع پیشرو

در چند سال اخیر با مشکلات زیست‌محیطی فراوانی مواجه بوده‌ایم. به دلیل وجود این مشکلات توجه بسیاری از افراد به اثرات مخرب نحوه مدیریت سنتی لجستیک بر محیط زیست جلب شده است. فعالان محیط زیست با اعمال فشار بر مدیران و سیاست‌گذاران، به دنبال تغییر رویکردهای سنتی و حرکت به سمت رویکردهایی هستند که به حفاظت از محیط زیست کمک می‌کنند. حرکت صنایع پیشرو جهان به سمت لجستیک پایدار یا سازگار با محیط زیست از مواردی است که می‌تواند برای دستیابی به این اهداف اثرگذار باشد.

نتیجه گیری:

لجستیک پایدار به رویکردی اطلاق می‌شود که در آن به مدیریت زنجیره تأمین به شیوه‌ای توجه می‌شود که علاوه بر بهینه‌سازی هزینه‌ها، زمان تحویل و کیفیت خدمات، اثرات زیست‌محیطی نیز در نظر گرفته می‌شود. هدف اصلی این رویکرد، کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی فعالیت‌های لجستیکی از طریق استراتژی‌های مختلف است. این استراتژی‌ها شامل کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، بهینه‌سازی بسته‌بندی، انتخاب تأمین‌کنندگان آگاه از محیط زیست، و استفاده از تکنولوژی‌های نوین مانند اینترنت اشیاء (IOT) است.

مزایای لجستیک پایدار شامل کاهش هزینه‌ها، بهبود تجربه مشتری و افزایش وفاداری برند می‌شود. همچنین، با استفاده از تجهیزات کم‌مصرف و سیستم‌های هوشمند، می‌توان علاوه بر کاهش هزینه‌ها، به حفظ محیط زیست کمک کرد. شرکت‌های بزرگی مانند آمازون نیز در حال سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر و ناوگان حمل‌ونقل برقی برای کاهش مصرف کربن هستند.